โปรเจ็ก เรื่องจอบหมุน

จอบหมุน เป็นอุปกรณ์เตรียมดินติดรถแทรกเตอร์ ซึ่งได้รับความนิยมมากทั้งในประเทศและต่างประเทศ ด้วยว่าเตรียมดินได้ดีและทำงานรวดเร็ว อีกทั้งลดการติดหล่มของรถได้อีกด้วย ปัจจุบันนี้ เกษตรกรไทยนิยมซื้อรถแทรกเตอร์สี่ล้อเล็ก (ขนาดตั้งแต่ 35 แรงม้า ลงมา) มือสองจากประเทศญี่ปุ่น มาใช้งานเพื่อเตรียมดินทำนาปลูกข้าวกันมาก ส่งผลให้ลดความเหนื่อยและเตรียมดินได้ทันต่อความต้องการ นอกจากนี้ ยังสามารถทดแทนแรงงานภาคเกษตรซึ่งส่วนหนึ่งย้ายเข้าสู่ภาคอุตสาหกรรมและ บริการได้ด้วย อย่างไรก็ตาม ในการสั่งซื้อรถแทรกเตอร์สี่ล้อเล็กที่มีจอบหมุนติดมาด้วยนั้นมักประสบปัญหา นั่นก็คือ จอบหมุนทำงานไม่เต็มประสิทธิภาพ เพราะว่าออกแบบมาเพื่อใช้งานต่างประเทศ ไม่เหมาะสมต่อสภาพนาข้าวไทย เช่น ดินเหนียว ฟางข้าวยาว ฯลฯ ฟางพันใบจอบหมุน กินกำลังมาก สิ้นเปลืองน้ำมัน ตลอดจนหาอะไหล่ยาก นี่คือ ปัญหา ด้วยเหตุนี้กลุ่มงานวิจัยวิศวกรรมผลิตพืช สถาบันวิจัยเกษตรวิศวกรรม กรมวิชาการเกษตร โดย คุณ สุภาษิต เสงี่ยมพงศ์ คุณอัคคพล เสนาณรงค์ คุณขนิษฐ์ หว่านณรงค์ คุณประสาท แสงพันธุ์ตา จึงได้ออกแบบจอบหมุนติดรถแทรกเตอร์สี่ล้อเล็กขึ้น เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว และก็ประสบความสำเร็จ คือ ได้ผลิตจอบหมุนที่สามารถสร้างและซ่อมแซมง่าย ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพเหมาะกับสภาพนาข้าวไทย ทำให้ฟางไม่พันใบจอบหมุน กินกำลังน้อย และประหยัดน้ำมันด้วย คุณอัคคพล เล่าว่า เราได้ออกแบบจอบหมุนติดรถแทรกเตอร์สี่ล้อขนาดเล็ก แบบพ่วง 3 จุด ถ่ายทอดกำลังจากตัวรถแทรกเตอร์ผ่านเพลา อำนวยกำลังไปยังห้องเกียร์จอบหมุน โดยใช้อัตราทด 1.46 ต่อ 1 และถ่ายทอดกำลังจากห้องเกียร์ผ่านเฟืองโซ่ไปยังเพลาจอบหมุน ด้วยอัตราทด 1.42 ต่อ 1 เพื่อให้เพลาจอบหมุน หมุนด้วยความเร็วรอบประมาณ 200 รอบ/นาที ใช้ใบจอบหมุนรูปแอลผสมซี และจัดให้ใบเรียงตัวเป็นเกลียว เอียง 7 องศา โดยจอบหมุนจะเยื้องไปทางขวาง เพื่อให้กลบรอยล้อได้สนิท

จากการทดสอบหาสมรรถนะในการทำงานโดยใช้รถแทรกเตอร์ขนาด เครื่องยนต์ 11.5 แรงม้าเป็นต้นกำลัง เมื่อใช้จอบหมุนขนาดหน้ากว้าง 1.2 เมตร ได้ความสามารถในการทำงานเฉลี่ย 1.25 ไร่/ชั่วโมง ประสิทธิภาพในการทำงาน (เชิงพื้นที่) เฉลี่ย 57.06 เปอร์เซ็นต์ ความสิ้นเปลืองน้ำมันเชื้อเพลิง เฉลี่ย 2.12 ลิตร/ไร่ และเมื่อวิเคราะห์ทางเศรษฐศาสตร์ โดยไม่ได้คิดต้นทุนรถแทรกเตอร์ และเครื่องยนต์แล้ว จะมีจุดคุ้มทุนเมื่อใช้งานประมาณ 164 ไร่/ปี เมื่อคิดราคาจอบหมุนที่ 25,000 บาท และอัตราค่าจ้างในการเตรียมดิน 150 บาท/ไร่ งานวิจัยนี้เป็นกิจกรรมหนึ่งภายใต้โครงการออกแบบและพัฒนารถแทรกเตอร์ ขนาดเล็กติดจอบหมุน และได้ร่วมวิจัยกับ บริษัท เค แอนด์ โอ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด ลักษณะดีเด่นจอบหมุนติดรถแทรกเตอร์สี่ล้อขนาดเล็ก มีดังนี้ คือ

1. จอบหมุนมีขนาดหน้ากว้างต่าง ๆ กัน ตั้งแต่ 1.2, 1.4 และ 1.6 เมตร ตามความเหมาะสมกับขนาดรถแทรกเตอร์ จอบหมุนเยื้องไปทางขวาเพื่อให้เตรียมดินได้ราบเรียบ กลบรอยล้อได้สนิท และเตรียมดินชิดขอบคันนาได้สะดวกและสมบูรณ์ นอกจากนั้นแล้ว การขับเคลื่อนตัวรถแทรกเตอร์ค่อนข้างเสถียร (ไม่ปัดไปมา) เนื่องจากล้อรถแทรกเตอร์จะวิ่งอยู่บนดินที่ยังไม่ถูกจอบหมุนตีดิน 2. ใบจอบหมุนรูปแอลผสมซี เป็นเทคโนโลยีใหม่ของยุโรป ซึ่งรวมเอาคุณลักษณะในเรื่องการสลัดฟางวัชพืช และดินได้ดีของใบรูปซี (แบบญี่ปุ่น) พร้อมทั้งคุณลักษณะด้านความแข็งแรงของใบรูปแอล (แบบยุโรปดั้งเดิม) เข้าด้วยกัน 3. การเรียงใบจอบหมุนจะวางใบให้เรียงตัวเป็นเกลียว เอียง 7 องศา ทำให้ใบจอบหมุนในแต่ละจานยึดใบจอบหมุนไม่ตีดินพร้อมกัน ลดการใช้กำลังของจอบหมุน 4. จานยึดใบจอบหมุน 6 ใบ วางสลับด้านกันข้างละ 3 ใบ เพื่อไม่ให้เกิดแนวรอยจานที่ไม่มีการตีดิน 5. ระยะห่างระหว่างจานยึดใบจอบหมุน จะกำหนดให้มีการเหลื่อมซ้อนของปลายใบจอบหมุนประมาณ 1 เซนติเมตร ซึ่งเมื่อปลายใบสึกหรอจะไม่เกิดแนวรอยที่ไม่มีการตีดิน 6. อุปกรณ์และชิ้นส่วนทุกชิ้นสามารถซ่อมแซมบำรุงรักษาได้ง่าย

คุณอัคคพล บอกว่า เกษตรกรที่ใช้งานจอบหมุนติดรถแทรกเตอร์สี่ล้อขนาดเล็กนี้ จะประหยัดน้ำมันในการเตรียมดิน นอกจากนั้นแล้วฟางและวัชพืชที่ผ่านการตีดินด้วยจอบหมุนแล้วจะกลายเป็นปุ๋ย ให้กับแปลงนาต่อไป "ส่วนผู้รับจ้างในการเตรียมดิน การคุ้มทุนสำหรับจอบหมุนติดรถแทรกเตอร์สี่ล้อขนาดเล็กนี้ จะคุ้มทุนในเวลาอันรวดเร็ว เนื่องจากการบำรุงรักษาทำได้ง่ายและเปลี่ยนอะไหล่ได้ทุกชิ้น ซึ่งจากการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนโดยไม่คิดต้นทุนรถแทรกเตอร์และเครื่องยนต์ แล้ว จะมีจุดคุ้มทุนเมื่อใช้งานประมาณ 164 ไร่/ปี เมื่อจอบหมุนขนาดหน้ากว้าง 1.20 เมตร ราคา 25,000 บาท และอัตราค่าจ้างในการเตรียมดิน 150 บาท/ไร่" อนึ่ง การใช้งานของจอบหมุนติดรถแทรกเตอร์สี่ล้อขนาดเล็กนี้ ออกแบบให้ใช้เตรียมดินขั้นต้นในแปลงนาข้าวชลประทาน ซึ่งไม่เป็นหล่มมากนัก โดยใช้ความเร็วรอบเพลาอำนวยกำลังที่ 540 รอบ/นาที นอกจากนี้ จอบหมุนที่ออกแบบมานี้สามารถใช้เตรียมดินสำหรับพืชอื่นได้ตามความเหมาะสม ด้วย